Một số nước ASEAN bắt đầu tung ra các gói hỗ trợ tiền mặt nhằm giúp người dân trụ vững thời buổi vật giá tăng phi mã. Khác với các gói cứu trợ kinh tế trước đây nhắm vào những khó khăn do Covid, các gói hỗ trợ tiền mặt lần này nhắm các tác động do lạm phát gây ra.
Người dân Đông Nam Á đang phải vật lộn để sống còn thời “gạo quế củi châu” khi chiến tranh Ukraine và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu khiến giá lương thực và các mặt hàng thiết yếu tăng vọt. Với các cuộc bầu cử sắp diễn ra trong 18 tháng tới, chính phủ nhiều nước đã mở kho bạc để hỗ trợ tiền mặt cho người dân trước khi người dân “bỏ phiếu bằng ví” – tức ra các quyết định bầu chọn tùy theo độ dày mỏng của túi tiền.
Singapore đã công bố gói kích thích trị giá 1,5 tỉ đô la Singapore (1,07 tỉ đô la Mỹ) nhằm hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ. Những cá nhân kiếm được dưới 34.000 đô la Singapore mỗi năm sẽ nhận được số tiền lên tới 300 đô la Singapore trong tháng 8 tới. Các tài xế taxi và người giao hàng đang gặp khó khăn với giá nhiên liệu cao sẽ nhận được khoản hỗ trợ từ 150 – 300 đô la Singapore mỗi người.
Tất cả các hộ gia đình cũng sẽ nhận được một khoản tín dụng tiện ích 100 đô la Singapore. Ngoài ra, chính phủ sẽ trợ cấp tài chính cho các nhà sản xuất và bán lẻ thực phẩm vừa và nhỏ sử dụng các thiết bị tiết kiệm nhiên liệu.
Tại Malaysia, Thủ tướng Ismail Sabri Yaakob cho biết các hộ gia đình trong nhóm 40% thu nhập thấp nhất sẽ nhận được 100 ringgit (22,65 đô la Mỹ), trong khi các cá nhân trong cùng nhóm đó sẽ nhận được 50 ringgit.
Các khoản thanh toán cứu trợ có tổng giá trị 630 triệu ringgit, mang lại lợi ích cho 8,6 triệu người. Trước đó, chính phủ thông báo sẽ không tăng giá điện nước trong thời gian tới.
Chính phủ Thái Lan đã gia hạn thêm ba tháng đối với các biện pháp cứu trợ đang diễn ra, hiện sẽ có hiệu lực cho đến tháng 9. Hỗ trợ bao gồm trợ cấp gas nấu ăn cho những người có thu nhập thấp.
Tại Indonesia, các khoản thanh toán bằng tiền mặt đang được chuyển đến khoảng 20 triệu hộ gia đình và 2,5 triệu người bán hàng rong để đối phó với giá dầu ăn tăng cao.
Các biện pháp này được đưa ra trong bối cảnh tỷ lệ lạm phát cao trong lịch sử. Giá tiêu dùng của Thái Lan đã tăng 7,66% trong tháng 6 rồi so với một năm trước đó, đánh dấu mức cao nhất trong 14 năm. Giá tiêu dùng của Singapore trong tháng 5 đã tăng 5,6%, tốc độ nhanh nhất trong hơn 10 năm.
“Các biện pháp hỗ trợ trong gói này nghiêng về việc giúp đỡ các nhóm thu nhập thấp hơn và dễ bị tổn thương ở Singapore, bởi họ là những người chịu ảnh hưởng quá mức có thể chịu đựng do lạm phát gây ra”, ông Lawrence Wong, Bộ trưởng Tài chính kiêm Phó Thủ tướng Singapore, phát biểu khi công bố gói hỗ trợ vào tháng trước.
Các biện pháp cứu trợ cũng nằm trong tính toán của các đảng phái trước các đợt bầu cử. Malaysia và Thái Lan sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào cuối năm 2023. “Các chính phủ thường đổ lỗi cho lạm phát và chất lượng cuộc sống thấp hơn có thể đi kèm”, Nikkei Asia bình luận.
Thủ tướng Malaysia Ismail Sabri hồi tháng trước cho biết việc áp giá trần đối với thịt gà – dự kiến sẽ kết thúc trong tháng 7 – sẽ được duy trì nhằm “bảo vệ lợi ích” của người dân Malaysia.
Tại Singapore, Phó thủ tướng Lawrence Wong đã được bổ nhiệm làm người kế nhiệm đương kim Thủ tướng Lý Hiển Long. Như vậy, ông Wong đang phụ trách triển khai cứu trợ đợt tháng 8 tới. “Tôi xin cam đoan rằng nếu tình hình xấu đi đáng kể, chúng tôi sẽ làm nhiều việc hơn, đặc biệt là hỗ trợ có mục tiêu cho các nhóm thu nhập thấp hơn”, vị phó thủ tướng phát biểu trước Quốc hội Singapore hôm 4-7.
Tuy nhiên, các gói cứu trợ bổ sung có nguy cơ làm suy kiệt nền tài chính quốc gia vốn đã căng thẳng do ứng phó với đại dịch. Một số quốc gia đã bắt đầu có dấu hiệu của kỷ luật tài khóa lỏng lẻo.
Năm ngoái, Thái Lan đã nâng trần nợ chính phủ lên 70% GDP từ mức 60%. Tương tự, Malaysia đã nâng trần nợ công từ 60% lên 65% GDP.
Hiromasa Matsuura, nhà kinh tế cấp cao của Mizuho Research & Technologies, phân tích: “Các nước Đông Nam Á có tỷ lệ nợ bằng ngoại tệ tương đối thấp. Vì thế, sẽ không có vấn đề gì về nguồn vốn ngắn hạn. Tuy nhiên, lãi suất dự kiến sẽ tăng, vì vậy cần phải cẩn thận đối với gánh nặng tài khóa bổ sung”.
Đồng baht của Thái Lan đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm rưỡi so với đô la Mỹ. Những lo ngại về sự trì trệ kinh tế do lạm phát gây ra, cũng như các điều kiện tài khóa xấu đi, có thể dẫn đến đồng tiền yếu hơn và dòng vốn ngoại rút khỏi xứ chùa vàng nhanh hơn.
Singapore có kế hoạch tài trợ cho gói hỗ trợ tiền mặt 1,5 tỉ đô la Singapore cùng với nguồn thu từ thuế bổ sung. Chính phủ đã cam kết tiếp tục với kế hoạch tăng thuế bán hàng trong hai năm 2023 và 2024, bất chấp các áp lực lạm phát đè nặng.
Theo đề xuất ngân sách 2023 của Malaysia được công bố vào tháng trước, các khoản hỗ trợ tài chính sẽ không được phổ cập. Thay vào đó, chính phủ sẽ thực hiện một “cách tiếp cận có mục tiêu hơn”, tập trung vào các nhóm có mức thu nhập dễ bị tổn thương.
Xung đột kéo dài giữa Nga và Ukraine có thể dẫn đến giá thực phẩm và năng lượng cao trong thời gian dài. Những người ít có khả năng vượt qua những xu hướng này ngày càng trở nên thiếu kiên nhẫn.
“Chỉ một khoản trợ cấp tiền mặt sẽ không xóa bỏ những vất vả mưu sinh hàng ngày”, Latifah Ismaill, một công nhân dọn vệ sinh ở Singapore, phát biểu.
Ricky Hồ / BSA
Đồng yen xuống thấp kỷ lục 135 yen so với đô Mỹ, có xu hướng bị bán tháo
