Chúng ta thường nói về tác hại nguy hiểm của biến đối khí hậu nhưng lại cứ nghĩ rằng nó là chuyện ở một nơi rất xa xôi với mình. Trên thực tế, Đông Nam Á là một trong những khu vực trên thế giới dễ bị tổn thương nhất khi chịu tác động của biến đổi khí hậu.
Vào năm 2020, nhiệt độ của trái đất ấm hơn khoảng 0,98 độ C so với mức trung bình của thế kỷ 20. Đó cũng năm nhiệt độ cao thứ hai được ghi nhận trong lịch sử. Cùng năm đó, Jakarta ghi nhận lượng mưa cao nhất kể từ năm 1866, dẫn đến lũ lụt lớn cướp đi sinh mạng của hàng chục người. Tại Philippines, cơn bão Vamco đã quét qua nước này vào tháng 11.
Tại Việt Nam thì còn thấy rõ hơn. Năm 2020, thiên tai diễn ra không theo quy luật, dị thường, khốc liệt với 13 cơn bão trên biển Đông; 120 trận lũ, lũ quét, sạt lở đất… Đặc biệt, từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11.2020, bão, lũ xảy ra liên tiếp tại khu vực miền Trung với cường độ rất mạnh, trên phạm vi rộng đã gây thiệt hại rất lớn về người và tài sản. Ước tính năm 2020, thiên tai gây thiệt hại cho Việt Nam hơn 35.181 tỷ đồng.
Trong khi đó, mực nước biển toàn cầu đã tăng từ 21 đến 24 cm do các sông băng và băng từ 2 cực tan chảy. Điều này khiến một số thành phố đông dân cư như Jakarta, Bangkok và TP.HCM có nguy cơ bị dưới mực nước biển vào năm 2050.
Theo thỏa thuận Paris, 196 quốc gia này sẽ hành động để hạn chế phát thải khí nhà kính và hạn chế sự nóng lên toàn cầu xuống dưới 2 độ C, so với mức tiền công nghiệp.
Công nghệ khí hậu, đôi khi được gọi là công nghệ xanh đề cập đến các công nghệ có thể giúp giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu. Công nghệ đó bao gồm những đổi mới trong giao thông vận tải như nhiên liệu xanh và xe điện, hệ thống nông nghiệp, xây dựng và quản lý tòa nhà, cũng như Big data và internet vạn vật phân tích thông tin liên quan đến tác động của hành vi con người đối với khí hậu.

Grab hiện đang vận hành khoảng 8.500 xe điện tại Indonesia.

Ở Đông Nam Á, đầu tư vào công nghệ khí hậu đang tăng tốc khi một số tập đoàn và quỹ đầu tư mạo hiểm đang đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp để phát triển các giải pháp xử lý các thách thức về môi trường. Vào tháng 10 năm ngoái, Wavemaker Partners đã ra mắt công ty liên doanh công nghệ khí hậu có tên Wavemaker Impacts, trong khi Microsoft khởi động Thử thách công nghệ xanh Singapore vào tháng 11.
Theo một dự án nghiên cứu do công ty thăm dò dữ liệu Holoniq có trụ sở tại New York thực hiện vào năm ngoái, thực phẩm nông nghiệp, năng lượng tái tạo và các phương tiện giao thông chạy bằng điện là một trong những danh mục lớn nhất trong công nghệ khí hậu ở Đông Nam Á. Được thực hiện với sự hợp tác của một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ các doanh nhân năng lượng sạch có tên New Energy Nexus, báo cáo đã xác định 50 công ty khởi nghiệp về công nghệ khí hậu hứa hẹn nhất ở Đông Nam Á. Khoảng 68% trong số các công ty này được thành lập từ năm 2010 đến năm 2014, trong khi 10% được thành lập trong thời kỳ đại dịch từ năm 2020 đến năm 2021.
Trong lĩnh vực thực phẩm nông nghiệp, Singapore đang dẫn đầu với việc phát minh và phát triển các loại protein thay thế. Kể từ năm 2018, hàng chục công ty khởi nghiệp như vậy đã xuất hiện và thu hút các khoản đầu tư đáng kể. Trong số đó phải kể đến Next Gen Foods được đầu tư 30 triệu USD vào năm ngoái, Shiok Meats đã huy động được hơn 20 triệu USD kể từ năm 2019 và TurtleTree Labs thu hút tài trợ gần 40 triệu USD cho đến nay. Một số công ty thực phẩm toàn cầu như Avant Meats của Hồng Kông hay Givaudan và Buhler cùng của Thụy Sĩ đã thành lập các trung tâm nghiên cứu và phát triển cũng như cơ sở sản xuất thí điểm cho các loại protein thay thế ở thành phố Sư tử.
John Kim là đối tác quản lý của Amasia, một công ty đầu tư mạo hiểm tập trung vào công nghệ xanh có trụ sở tại Singapore. Ông Kim cho biết các quốc gia khác nhau ở Đông Nam Á có những thách thức môi trường khác nhau và các giải pháp khác nhau. Ông Kim phân tích: “Ví dụ, Singapore sử dụng khí đốt tự nhiên để tạo năng lượng và tập trung vào chuyển đổi các phương tiện giao thông chạy bằng điện trở nên phổ biến hơn.

Hơn 50 công ty ở Indonesia sử dụng các tấm pin mặt trời của Xurya đặt trên mái các tòa nhà của họ.

Các quốc gia như Indonesia, Thái Lan và Việt Nam cũng đang chứng kiến những tiến bộ có ý nghĩa trong việc phát triển xe điện. Indonesia đặt mục tiêu sản xuất 2,5 triệu xe máy điện và 600.000 ô tô điện vào năm 2030. Các nhà phát triển siêu ứng dụng Gojek và Grab cũng đang chạy đua để điện hóa đội xe của họ. Vào tháng 12 năm ngoái, Gojek đã hợp tác với công ty năng lượng TBS Energi Utama để liên doanh sản xuất xe điện hai bánh và các bộ phận liên quan. Gojek đặt mục tiêu hoàn thành quá trình chuyển đổi sang đội xe hoàn toàn dùng điện vào năm 2030. Trong khi đó, Grab hiện đang vận hành khoảng 8.500 xe điện tại Indonesia và có kế hoạch tăng con số này lên 26.000 chiếc vào năm 2025.
Ông Kim phân tích: “Xe điện khó bán hơn ở các nước như Campuchia hoặc Lào, nhưng ở đó lại có nhiều cơ hội để nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghiệp. Các lĩnh vực khác cần được cải thiện ở hầu hết khu vực này là làm cho chuỗi cung ứng hiệu quả hơn, giảm chất thải nhựa cũng như giảm ô nhiễm không khí”. Các tập đoàn trong khu vực cũng đang đổ tiền vào các dự án năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời. Tập đoàn Sunseap, một nhà phát triển hệ thống năng lượng mặt trời của Singapore, có kế hoạch chi 2 tỷ USD để xây dựng các trang trại năng lượng mặt trời ở thành phố Batam của Indonesia. AC Energy, một công ty con của tập đoàn Ayala Group của Philippines, đang đầu tư khoảng 274 triệu USD để hỗ trợ một số dự án năng lượng mặt trời và năng lượng gió ở Philippines.
Thị trường năng lượng mặt trời rất rộng lớn và có nhiều miếng bánh cho cả những nhà đầu tư nhỏ nhưng khôn ngoan, biết nắm bắt thời cuộc. Chẳng hạn, East Ventures của Indonesia và tập đoàn địa phương Saratoga gần đây đã đầu tư 21,5 triệu USD vào Xurya, một công ty khởi nghiệp về năng lượng tái tạo tập trung vào mảng cho thuê tấm pin mặt trời trên mái nhà. Hiện tại, hơn 50 công ty ở Indonesia sử dụng các tấm pin mặt trời của Xurya đặt trên mái các tòa nhà của họ.
Phó chủ tịch tiếp thị của Xurya, George Hadi Santoso nhận định: “Tôi nghĩ rằng ngày càng có nhiều nhà đầu tư nhận ra rằng để tạo ra một doanh nghiệp bền vững, chúng ta cần đầu tư vào các giải pháp bền vững liên quan đến cách chúng ta sử dụng năng lượng, cách chúng ta thu được thành quả”.
Đã có những dấu hiệu khả quan trong ngành năng lượng mặt trời của Indonesia trong ba năm qua. Theo Bộ Năng lượng và Tài nguyên khoáng sản của quốc gia Vạn đảo, tính đến tháng 8 năm 2021, đã có 4.133 người ở Indonesia sử dụng bảng điều khiển năng lượng mặt trời trên mái nhà, tăng hơn 12 lần so với 350 người dùng vào năm 2018.
Ông Santoso đánh giá: “Indonesia được thiên nhiên ban tặng ánh nắng quanh năm để tạo ra năng lượng mặt trời tối ưu. Các tấm pin mặt trời trên mái nhà đóng góp đáng kể vào quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo vì nó dễ thực hiện và chi phí hợp lý hơn so với các loại năng lượng tái tạo khác”. Lãnh đạo công ty khởi nghiệp Xurya tin rằng năng lượng tái tạo sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được mục tiêu không phát thải ròng của Indonesia vào năm 2060.
Rõ ràng công nghệ khí hậu có một tương lai đầy hứa hẹn ở Đông Nam Á. Khi người tiêu dùng có ý thức hơn về môi trường, thì nhu cầu đối với các sản phẩm và dịch vụ công nghệ xanh, kéo theo các khoản đầu tư, cũng sẽ tăng lên.
Tuy nhiên, đổi mới công nghệ có thể vẫn chưa đủ để chống lại biến đổi khí hậu. Hành động vì khí hậu cũng kêu gọi sự hợp tác sâu rộng giữa các bên liên quan gồm chính phủ, các doanh nghiệp tư nhân – đặc biệt là từ các ngành tạo ra lượng khí thải nhà kính lớn, các tổ chức nghiên cứu, cũng như cả xã hội nói chung.
Ông Kim tin rằng các chính phủ sẽ không có lựa chọn nào khác ngoài việc quyết liệt hơn. Ông tiên đoán: “Chúng ta sẽ thấy sự hợp tác nhiều hơn giữa các chính phủ, các tập đoàn lớn và các công ty khởi nghiệp công nghệ trong việc tăng tốc đầu tư và đổi mới cho công nghệ khí hậu trong năm 2022”.
Anh Tú (Theo TGHN)