Israel không tự hào chuyện xuất khẩu bao nhiêu nghìn tấn, triệu tấn nông sản mà họ biến mình thành cái nôi của nền văn minh nông nghiệp thời 4.0 với những ý tưởng đi trước thế giới hàng thập kỷ.
Israel không phải là một đất nước bao la với những cánh đồng phì nhiêu. Đất nước của người Do Thái nằm trên dải đất hẹp như Bắc Trung Bộ nước ta với khí hậu khắc nghiệt, thổ nhưỡng không thuận lợi và mảnh đất khô cằn này có vẻ không thích hợp để làm nông nghiệp. Thế nhưng, Israel không chỉ tự chủ về nông nghiệp mà còn được coi là cường quốc về lĩnh vực này.
Sức mạnh của nền nông nghiệp Israel là trình độ canh tác kỹ thuật cao, nền nông nghiệp của trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật. Trong môi trường đầy học thuật, sáng tạo đó thì không ngạc nhiên khi khởi nghiệp nông nghiệp của người Do Thái phát triển mạnh mẽ và họ có thể định hình lại nền nông nghiệp của nhân loại. Có 3 lý do khiến người Do Thái xác định khởi nghiệp với nông nghiệp là “xu thế lịch sử”.
Đường Incredo của hãng DouxMatok giảm 50% đường nhưng không giảm ngọt. Ảnh: T.L.
Thứ nhất là Giải quyết các vấn đề ngay trước mắt: phục vụ nhiều miệng ăn với ít tài nguyên hơn. Các công ty AgriTech và FoodTech đặt mục tiêu giải quyết thách thức trong việc nuôi dưỡng dân số toàn cầu ngày càng tăng, dự kiến sẽ đạt ~ 9 tỷ người vào năm 2050. Bình thường, an ninh lương thực toàn cầu đã ảnh hưởng đến khoảng 1 tỷ người trên toàn thế giới. Giờ với khủng hoảng từ cuộc chiến tại Ukraine thì con số này còn nhiều hơn, an ninh lương thực mỏng manh hơn. Ngoài ra, cần phải cải thiện triệt để các chuỗi cung ứng hiện tại để tạo ra các hệ thống thực phẩm bền vững, lâu dài và hiệu quả cao, không làm cạn kiệt các nguồn tài nguyên từng khu vực và toàn cầu.Xu thế không thể cưỡng được của lịch sử là hướng tới mục tiêu sản xuất nhiều lương thực hơn với ít tài nguyên hơn.
Thứ hai là động lực kinh tế và xã hội hướng con người tới sức khỏe và hưởng thụ. Càng ngày trên thế giới, đặc biệt ở xã hội phương Tây, con người càng tập trung vào sức khỏe và hưởng thụ. Điều đó có nghĩa là khách hàng mong đợi thực phẩm có giá trị dinh dưỡng tối đa và giảm thiểu chất có hại xâm nhập vào sản phẩm tại bất kỳ thời điểm nào trong quá trình sản xuất. Để đáp ứng kỳ vọng này, người ta buộc phải xem xét lại cách thức làm ra sản phẩm nông nghiệp xanh và tăng cường tính minh bạch của toàn bộ chuỗi cung ứng. Ngoài ra, cũng phải cân nhắc đến tiếng nói của các tổ chức liên quan đến bảo vệ môi trường, đòi quyền lợi cho động vật vốn đang định hình sở thích của khách hàng ở thế giới văn minh. Điều này đòi hỏi sự giám sát quá trình sản xuất và truy xuất thông tin nghiêm ngặt. Đó chính là chỗ mà công nghệ phải vào cuộc với nông nghiệp.
Thứ ba là đi tắt đón đầu quá trình thay máu trong một ngành sản xuất lâu đời.Những công ty khởi nghiệp sẽ cải thiện mạnh mẽ chuỗi giá trị nông nghiệp và cách thức sản xuất, chế biến, phân phối sản phẩm cho người dân. Vì nông nghiệp và thực phẩm chiếm một phần ba GDP toàn cầu, với doanh thu hàng năm lên đến khoảng 8 nghìn tỷ USD, nên không có gì lạ khi dòng vốn đang chảy vào các công ty khởi nghiệp một cách mạnh mẽ.
Mankai là một loại bèo tấm từ lâu đã được tiêu thụ tại Thái Lan và các nước Đông Nam Á. Bèo này cung cấp protein hoàn chỉnh, một lượng sắt sinh học cao và gần như là duy nhất cho thế giới thực vật, vitamin B12. Ảnh: T.L.
Từ 3 động lực phát triển đó, Israel nằm trong số 3 quốc gia hàng đầu trên thế giới, cùng với Mỹ và Hà Lan, có môi trường khởi nghiệp năng động nhất trong lĩnh vực kết hợp công nghệ với ngành nông nghiệp và thực phẩm. Người ta ước tính rằng Israel là ngôi nhà chung của 500 công ty khởi nghiệp nông nghiệp / công nghệ thực phẩm, từ dịch vụ thượng nguồn đến hạ nguồn và bao trùm tất cả các lĩnh vực từ công nghệ sinh học đến IoT và mọi thứ trung gian, miễn là liên quan đến nông nghiệp/thực phẩm.
Trong số 50 công ty khởi nghiệp ở lĩnh vực nông nghiệp hàng đầu trên thế giới thì Israel đã chiếm đến 10.Thử điểm qua để thấy tầm nhìn đến từng ngóc ngách của người Do Thái.
– DouxMatok, công ty khởi nghiệp đã phát triển một giải pháp được cấp bằng sáng chế để giảm lượng đường mà vẫn giữ được vị ngọt. Công ty đã huy động được 22 triệu USD trong năm 2019.
– InnovoPro, một công ty khởi nghiệp tạo ra các sản phẩm thực phẩm bền vững làm từ đậu gà, bao gồm các sản phẩm thay thế sữa và thịt.
– Hinoman, công ty khởi nghiệp phát triển và trồng Mankai, một loại bèo tấm, giàu protein, được trồng độc quyền bằng phương pháp thủy canh bền vững.
– Future Meat Technologies, một công ty của Israel phát triển thịt nhân tạo trong phòng thí nghiệm và đang xây dựng nhà máy sản xuất thịt nhân tạo đầu tiên gần Tel Aviv.
– Tastewise, công ty khởi nghiệp về trí thông minh và dự đoán xu hướng thực phẩm được hỗ trợ bởi AI của Israel. Công ty sử dụng hàng tỷ điểm dữ liệu từ thực đơn nhà hàng, công thức nấu ăn trực tuyến và phương tiện truyền thông xã hội để cung cấp thông tin chi tiết, phân tích và xu hướng thực phẩm theo thời gian thực.
– TIPA Corp, một nhà phát triển các gói phân hủy sinh học cho ngành công nghiệp thực phẩm, đồ uống và thời trang. Công ty đã huy động được 25 triệu USD để mở rộng doanh số bán hàng.
– Infarm, nhà phát triển mô-đun trang trại thông minh có trụ sở tại Berlin, Israel, hoạt động trên công nghệ IoT và AI để trồng cây xanh tươi trong môi trường đô thị như trong cửa hàng tạp hóa và nhà hàng.
– CropX, một công ty phân tích nông nghiệp đã phát triển một dịch vụ tưới tiêu thích ứng để tối ưu hóa việc tưới tiêu. Công ty khai thác sức mạnh của Big Data, AI và phần mềm dựa trên đám mây điện toán để thúc đẩy sản lượng nông nghiệp.
– Taranis, công ty khởi nghiệp “nông nghiệp số hóa” cho phép nông dân giám sát các cánh đồng và đưa ra quyết định tối ưu.
– Prospera, một nhà phát triển công nghệ thị giác máy tính để theo dõi và dự đoán sức khỏe và sự phát triển của cây trồng.
Các nhà phân tích ước tính rằng 250 triệu USD đã được huy động để đầu tư vào ngành công nghệ nông nghiệp và thực phẩm, với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Và trong tương lai, các công ty khởi nghiệp sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa khi họ đang đi đúng hướng quan tâm của thế giới.Đồng thời, nguồn vốn từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước luôn ưu ái các ý tưởng của người Israel.
Và tại Israel, không chỉ có các công ty khởi nghiệp đón sóng nền nông nghiệp hiện đại mà người Do Thái cũng không quên đến việc khởi nghiệp trong môi trường nông nghiệp “ít hiện đại”.Những công ty khởi nghiệp đó rất có đất phát triển ở những thị trường như ASEAN, trong đó có Việt Nam. Người Do Thái hiểu rõ chi phí của việc áp dụng công nghệ là một vấn đề ở Đông Nam Á, nơi nông dân đã phụ thuộc vào sức lao động hơn là máy móc. Chính vì vậy, có những công ty khởi nghiệp nông nghiệp ở Israel tập trung phát triển phục vụ thị trường như kiểu ở ASEAN.
Chẳng hạn như công ty nông nghiệp của Israel, Rivulis đang theo đuổi việc cung cấp một sân chơi bình đẳng cho người nông dân bằng cách hướng đến việc làm cho các giải pháp của họ tiết kiệm chi phí cho khách hàng.
Hay Netafim, một nhà cung cấp thiết bị tưới tiêu công nghệ khác, đang tìm cách mở rộng thị phần của mình trong lĩnh vực nông nghiệp Đông Nam Á. Công ty đã phân phối thiết bị của mình tại Việt Nam, Philippines, Singapore, Malaysia và Indonesia.
Giám đốc điều hành Gabriel Miodownik cho biết: “Chúng tôi cũng làm việc với nông dân, một số hợp tác xã hàng đầu và cả các doanh nghiệp trên khắp Campuchia, Philippines, Indonesia và Việt Nam để cung cấp cho họ các giải pháp hiện đại hóa trang trại, giúp cải thiện năng suất đồng thời giảm chi phí hoạt động.
Tại đảo Mindanao – trung tâm sản xuất chuối quan trọng của Philippines, Miodownik cho biết công nghệ của Israel đã tạo ra tác động trong 30 năm qua. Giám đốc điều hành của Netafim cho hay khoảng 60% diện tích đất thuộc sở hữu của các tập đoàn lớn ở Mindanao đã được hưởng lợi từ các hệ thống tưới nhỏ giọt hoặc tưới phun mini. Các hệ thống tưới này đều do các công ty Israel cung cấp, duy trì sản xuất ổn định bất kể biến đổi khí hậu và kiểu mưa.
Miodownik cho biết công nghệ tưới nhỏ giọt làm tăng năng suất từ 20% đến 30%, đồng thời giúp ổn định chất lượng cũng như cải thiện năng suất cây trồng. Ông khẳng định: “ASEAN là một trong những khu vực nông nghiệp có năng suất cao nhất trên toàn cầu và việc triển khai các giải pháp công nghệ nông nghiệp như tưới nhỏ giọt đang thúc đẩy thị trường này phát triển”.
Nếu có thêm các giải pháp công nghệ khác từ các công ty khởi nghiệp Israel được thẩm thấu vào ASEAN thì chúng ta có thể tin rằng sẽ có nhiều chân trời mới được mở ra như câu chuyện trong Kinh Thánh: Khi ông Moses giơ cao cây gậy thì nước biển Đỏ rẽ ra cho người Do Thái đến miền đất hứa.
