Việt Nam và Thái Lan tiếp tục giữ vị trí hàng đầu trong khu vực và thế giới về xuất khẩu gạo trong hai thập niên tới. Tuy nhiên, Đông Nam Á khó có thể giữ vững danh hiệu vựa xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới khi hai nước đông dân nhất là Indonesia và Philippines đang phải chật vật để đáp ứng nhu cầu gạo trong nước.
Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Food vào tháng 3-2022 vừa rồi, hai nước này sẽ không thể tự đáp ứng nhu cầu với xu hướng sản lượng hiện nay. Điều này có nghĩa là họ sẽ phải dựa vào nhập khẩu để đáp ứng nhu cầu trong nước đối với mặt hàng thiết yếu đối với an ninh lương thực, ổn định chính trị và tiềm năng xuất khẩu.
Nỗi lo thiếu gạo quay trở lại
Các nhà nghiên cứu nhận định: “Thiên niên kỷ mới đã mang lại một số thách thức cho các nền canh tác lúa ở Đông Nam Á, với nhu cầu gạo ngày càng tăng, năng suất đình trệ và khả năng mở rộng đất trồng hạn chế. Mối lo về tình trạng thiếu gạo đã quay trở lại”.
Nghiên cứu được công bố vào thời điểm mà những lo lắng về an ninh lương thực đang gia tăng trên khắp thế giới khi cuộc chiến Nga – Ukraine khiến hai vựa lúa mì chính của thế giới đình đốn sản xuất, tiếp tục đẩy giá lương thực vốn đã tăng cao ngày càng cao. Tuy nhiên, giá gạo vẫn tương đối thấp do sản lượng dồi dào và lượng dự trữ ở các vùng trồng trọt hàng đầu, giúp cuộc khủng hoảng lương thực không trở nên tồi tệ hơn.
Theo Bloomberg, triển vọng về khả năng tự cung tự cấp gạo khác nhau ở từng quốc gia. Các nhà nghiên cứu cho biết Thái Lan và Việt Nam sản xuất nhiều hơn mức tiêu thụ trong nước và dư gạo để xuất khẩu, trong khi Indonesia và Philippines “liên tục chật vật” để tự đáp ứng nhu cầu nội địa và buộc phải dựa vào nhập khẩu.
Các nhà nghiên cứu nói thêm rằng điều đặc biệt quan trọng đối với các khu vực như châu Phi cận Sahara và Trung Đông là Đông Nam Á tiếp tục sản xuất lượng gạo thặng dư lớn vì ASEAN có thể giúp giảm biến động giá toàn cầu và cung cấp nguồn cung gạo ổn định và giá cả phải chăng.
Ricky Hồ / BSA
